( αναδημοσίευση από το ΒΗΜΑ )
Στη Μονεμβασιά το τοπίο είναι τόσο παντοδύναμο που αναγκάζει τη ζωή να συνεννοείται χαμηλόφωνα. Τα τείχη, οι καστρόπορτες, τα στενά πλακοστρωμένα σοκάκια, οι «δρομικές», οι καμάρες που δημιουργούν τα σπίτια πάνω από τον δρόμο, τα ίδια τα πετρόκτιστα σπίτια που βλέπουν προς την Ανατολή και τη θάλασσα, οι πάμπολλες βυζαντινές εκκλησίες δημιουργούν σκηνικό αλλοτινών καιρών. Ακόμη και οι σύγχρονες ανέσεις, τα ξενοδοχεία, τα εστιατόρια, τα καταστήματα, τα μπαράκια στεγάζονται σε αρχοντικά, αιωνόβια κτίσματα με διάχυτη την αίσθηση των παλιών ιστοριών.
Σε ένα τέτοιο περιβάλλον οι ημέρες του Πάσχα προσλαμβάνουν ιδιαίτερη κατανυκτικότητα. Τα Πάθη ψάλλονται στον Ναό του Ελκόμενου Χριστού και η περιφορά του επιταφίου στα στενά δρομάκια είναι μια αξέχαστη εμπειρία. Τη δεύτερη ανάσταση τελεί το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα ο δεσπότης ο οποίος έρχεται από τη Σπάρτη και στο τέλος της ακολουθίας μοιράζει στους πιστούς κόκκινα αβγά. Το τοπικό έθιμο της παράδοσης του «Ιούδα» στην πυρά έξω από την εκκλησία είναι ιδιαίτερα θορυβώδες από τα βαρελότα.
Κανένας όμως επισκέπτης δεν μπορεί να αντιληφθεί τις διαστάσεις της μεγαλοπρέπειας του βράχου και του κάστρου της Μονεμβασιάς αν δεν υποβληθεί σε μια μικρή δοκιμασία: να ανηφορίσει από την Κάτω Πόλη ως την κορυφή του βράχου, στην Ανω Πόλη ή τον Γουλά, όπως αλλιώς τον λένε. Οι «βόλτες» του απότομου μονοπατιού φέρνουν τον πεζοπόρο στη βαριά πόρτα του πάνω κάστρου, του «υπερνεφελούς και μετέωρου» φρουρίου, όπως έλεγαν οι Βυζαντινοί, και η μακρόστενη γαλαρία τον οδηγεί σε έναν άλλον μυστηριακό κόσμο της σιωπής. Ανάμεσα στα τόσα ερείπια που συσσώρευσε το πέρασμα των αιώνων, ένα μόνο μνημείο στέκει ακέραιο: η Εκκλησία της Αγίας Σοφίας, εκεί στην άκρη του γκρεμού, ο οποίος πέφτει απότομα στη θάλασσα από ύψος 200 μέτρων.
Η καλή ώρα του κάστρου είναι η άνοιξη. Από πολύ νωρίς πλήθος αγριολούλουδα ξεφυτρώνουν ανάμεσα στα χαλάσματα για να δικαιολογήσουν το όνομα «Μενεξέ Καλεσί», κάστρο των λουλουδιών, που είχαν δώσει οι Τούρκοι στον Γουλά.
Σε μια ρομαντική συμφωνία όπως είναι η Μονεμβασιά είναι δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς την πιο ρομαντική νότα. Σίγουρα όμως η θέα της ανατολής του ηλίου από τους ακραίους πολεμικούς πύργους με τις πολεμίστρες, από όπου ο βράχος γκρεμίζεται απότομα στη θάλασσα, προσφέροντας απεριόριστη θέα ως πέρα στον ορίζοντα, είναι η ξεχωριστή εμπειρία.
Σε ένα τέτοιο περιβάλλον οι ημέρες του Πάσχα προσλαμβάνουν ιδιαίτερη κατανυκτικότητα. Τα Πάθη ψάλλονται στον Ναό του Ελκόμενου Χριστού και η περιφορά του επιταφίου στα στενά δρομάκια είναι μια αξέχαστη εμπειρία. Τη δεύτερη ανάσταση τελεί το απόγευμα της Κυριακής του Πάσχα ο δεσπότης ο οποίος έρχεται από τη Σπάρτη και στο τέλος της ακολουθίας μοιράζει στους πιστούς κόκκινα αβγά. Το τοπικό έθιμο της παράδοσης του «Ιούδα» στην πυρά έξω από την εκκλησία είναι ιδιαίτερα θορυβώδες από τα βαρελότα.
Κανένας όμως επισκέπτης δεν μπορεί να αντιληφθεί τις διαστάσεις της μεγαλοπρέπειας του βράχου και του κάστρου της Μονεμβασιάς αν δεν υποβληθεί σε μια μικρή δοκιμασία: να ανηφορίσει από την Κάτω Πόλη ως την κορυφή του βράχου, στην Ανω Πόλη ή τον Γουλά, όπως αλλιώς τον λένε. Οι «βόλτες» του απότομου μονοπατιού φέρνουν τον πεζοπόρο στη βαριά πόρτα του πάνω κάστρου, του «υπερνεφελούς και μετέωρου» φρουρίου, όπως έλεγαν οι Βυζαντινοί, και η μακρόστενη γαλαρία τον οδηγεί σε έναν άλλον μυστηριακό κόσμο της σιωπής. Ανάμεσα στα τόσα ερείπια που συσσώρευσε το πέρασμα των αιώνων, ένα μόνο μνημείο στέκει ακέραιο: η Εκκλησία της Αγίας Σοφίας, εκεί στην άκρη του γκρεμού, ο οποίος πέφτει απότομα στη θάλασσα από ύψος 200 μέτρων.
Η καλή ώρα του κάστρου είναι η άνοιξη. Από πολύ νωρίς πλήθος αγριολούλουδα ξεφυτρώνουν ανάμεσα στα χαλάσματα για να δικαιολογήσουν το όνομα «Μενεξέ Καλεσί», κάστρο των λουλουδιών, που είχαν δώσει οι Τούρκοι στον Γουλά.
Σε μια ρομαντική συμφωνία όπως είναι η Μονεμβασιά είναι δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς την πιο ρομαντική νότα. Σίγουρα όμως η θέα της ανατολής του ηλίου από τους ακραίους πολεμικούς πύργους με τις πολεμίστρες, από όπου ο βράχος γκρεμίζεται απότομα στη θάλασσα, προσφέροντας απεριόριστη θέα ως πέρα στον ορίζοντα, είναι η ξεχωριστή εμπειρία.